बिष्णु सिंह (बैजु) न्युयोर्क ।
अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज न्युयोर्क च्याप्टरले २११ औं भानु जयन्ति मनाएको छ । कार्यक्रमका प्रमूख अतिथि डा. गोबिन्द कोईराला, र बिशेष अतिथीहरुमा राजेन्द्र श्रेष्ठ, आनन्द श्रेष्ठ र शारदा क्षेत्री थिए। साहित्यकार शकुन ज्ञवालीले सञ्चालन गरेको कार्यक्रमको अध्यक्षता च्याप्टरकी अध्यक्ष लक्ष्मी श्रेष्ठले गरेकी थिइन्। प्रमूख अतिथीले पानसमा दियो प्रज्वलन गरी औपचारिक रुपमा कार्यक्रमलाई अघि बढाउनु भयो, र उपस्थित सबैले आदिकवि भानुभक्तको तस्बिरमा फूलमाला अपर्ण गरेका थिए । उक्त अवसरमा नेपाल र अमेरिकाका राष्ट्रिय गान गाइएको थियो।
कार्यक्रममा अनेसास कार्यसमिति सदस्य साहित्यकार शारदा क्षेत्रीद्वारा लिखित “स्मृतिका पानाहरु” गजल संग्रह र “आँशुको उपहार” मुक्तक संग्रह” दुई कृतिहरुको समिक्षा गरि बिमोचन गरेका थिए। बिमोचित संग्रहको समीक्षा साहित्यकार आनन्द श्रेष्ठले गरेका थिए ।
समिक्षक श्रेष्ठजले अत्यन्त निस्पक्ष भइ पहिले मुक्तक संग्रहको विविध पक्षबाट समिक्षा गरिदिनु भयो। शब्द र ब्याकरण नमिलेकोदेखि लिएर अन्य शब्द चयन नमिलेको समेत औल्याई दिनु भयो। त्यसपश्चात गजल संग्रहको समिक्षा गर्नु भयो। ‘गजल’ गीत वा कविता होईन। तर गजल गाउँन लायकको हुनुपर्ने स्पष्ट पारिदिनु भयो। उनले दुवै संग्रहरुबाट केही मुक्तक र गजलहरु निकै मार्मिक, केही मध्यम स्तरको र केही निम्नस्तरको भएको उदाहरण सहित स्पष्ट ब्याख्या गरिदिनु भयो। उनको यो विश्लेषण आफ्नो लेखहरुमा निकै उपयोगी हुने ठानि उपस्थित साहित्य अनुरागीहरु निकै ध्यानमग्न भएर सुनिरहेका थिए। सहभागीहरुले समिक्षक श्रेष्ठलाई यसको लागि कक्षा संचालन गरि सहयोग गरिदिन समेत अनुरोध गरेका थिए।
कृतिको समिक्षापछि सहभागीहरुले भानु जयन्तिको शुभकामना दिदै आफ्ना रचनाहरु प्रस्तुत गरे ।यसक्रममा कवियत्री पुनम काफ्लेले कविता, गायक अभय ढुंगेलले मार्मिक गीत, जिपिकेका सभापित सोमनाथ घिमिरेले कविता प्रस्तुत गरेका थिए ।त्यसैगरी सुभकामना दिदै शान्ता घिमिरेले गीत प्रस्तुत गरिन। कुन्ती थापाले कविता सहित शारदा क्षेत्रीकै गजल वाचन गरिन। बेदा खरेलले पनि शुभकामना दिदै कविता प्रस्तुत गरिन।
मलाई पनि आदिकविप्रति शुभकामना अर्पण गर्ने अवसर दिएकोमा मैले “भाषाले भूमिलाई नियन्त्रण” गर्ने बिचार राख्दै नेपाली खश भाषाले नेपालको सिमापारि समेत प्रभाव पर्ने हुनाले नेपाली भाषालाई स्तरीय, सबैले बुझ्ने र प्रयोग गर्न उत्साहित हुने गरि बिकास गर्नुपर्ने विचार राखें ।
त्यसैगरि साहित्यकारहरु मिना देवकोटा, जीवन तिमल्सिना, जानकी वस्ती ढकाल पनि शुभकामना दिदै पनि शारदाकै गजल वाचन गरेकी थिइन्।
तत्पश्चात “स्मृतिका पानाहरु” गजल संग्रह र “आँशुको उपहार” मुक्तक संग्रहकी लेखिका शारदा क्षेत्रीले आफ्नो कृति बारे प्रकाश पार्दै, एक्लै यात्रा गर्दा गर्दै बोलको गजल प्रस्तुत गर्दैगर्दा ड्यासमा भक्कानियर रुन थालिन। उनले कोरेका रचनाहरु मन हल्का पार्न आफ्नो हृदय भित्र गुम्सिरहेको आफ्नै बेदनालाई कापिमा उतारिएको बुझ्न गाह्रो भएन। शब्दहरु हृदय विदारक थिए। उनको बेदनालाई बुझेर अध्यक्ष लक्ष्मी श्रेष्ठ र अन्य कवियित्रीहरुले पनि आँखा पखाले। संचालिका ज्ञवालीले आफ्नो आमा उमेरकी साहित्यकर्मीको शब्दहरु सुनेर मन गरुङ्गो पार्दै बोलेकी थिइन। यो दृष्यले सबैलाई भावविह्वल परिदिएको थियो।
तत्पश्चात मुख्य अतिथि डा गोबिन्द कोइरालाले अहिले देखिने भानुको तस्बिर साहित्यकार बालकृष्ण समले कल्पना गरि तयार परिएको बताए। साथै खश भाषा एकीकृत नेपाली समाज र सन् १९९२ तिर एलाईन्स फर डेमोक्र्यासी एण्ड ह्युम्यान राईट्स हरि अधिकारी नामक व्यक्तिले त्यतिबेला शुरु गरेको जानकारी गराए। पछि अन्तराष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज जन्मेपछि हराएर गएको ईतिहास बताए। शारदा क्षेत्रीले कोइरालालाई पनि ज्वाई भन्ने भएकोले डा कोइरालाले सासुकै सम्मानमा एक कविता वाचन गरि बिदा भए।
कार्यक्रममा विश्व थापा, बिकास बिष्ट, महासचिव नदिया लिबांग र अन्य कवि कवियत्रीहरुको सक्रिय उपस्थिति रहेको थियो। कार्यक्रमको अन्त्यमा संचालिका ज्ञवालीले;
“नेपाल प्यारो भन्दा भन्दै,
प्रवाश मै फसे,
आफ्नै गुडमा फर्कने छु ,
संसार जति डुले पनि”
उदागारका साथ् बिदा भईन।
सभाध्यक्ष लक्ष्मी श्रेष्ठले कार्यक्रममा उपस्थित बहुमुल्य बिचारहरु प्रस्तुत गर्नु भएकोमा सबैप्रति आभार व्यक्त गर्दै कार्यक्रम समापन गर्नु भयो।
(कार्यक्रम नेपाली भान्छा घर ज्याक्सन हाईट्समा अपरान्हदेखि साँझसम्म चलेको थियो। सर्जक क्षेत्रीले खाजाको व्यवस्था बिमोचित सग्रह बिक्रबाट उठेको रकम अनेसास न्युयोर्क च्याप्टरलाई हस्तान्तरण गरिन्।)