न्यूयोर्क
नेपाल बिकासको सम्भाव्यता अध्ययनमा पानी नै दिगो आर्थिक बिकासको कडी बन्न सक्ने निष्कर्ष रहेको छ । जलको उपयोग गरेर नै हामी समृद्ध बन्न सक्ने तथ्यमा दुईमत छैन । यसै परिप्रेक्षमा नेपालमा कयौं जलबिद्युत आयोजनाहरु अगाडी बढेका छन् । कतिपय आयोजनाहरु भौगोलिक, सामुदायिक, सांस्कृतिक र आर्थिक कारणले अगाडी बढ्न सकेका छैनन् । यद्यपी, प्रस्तावित “नार खोला जलबिद्युत आयोजना” ती सबै अफ्ठ्यारोबाट पृथक छ । यस आयोजनाका सबै चरणको प्रारम्भिक अध्ययनले पूर्णरुपमा सहज देखाएको छ । बिभिन्न आयोजनाको प्रस्तावसँगै दिगो लगानीको लागि उचित अवसरको खोजिमा रहनेका लागि यो आयोजना कोशेढुंगा साबित हुने आयोजना प्रमुख बटु लामिछाने र गणेश कार्की दाबी गर्दछन् । नेपाल बिद्युत प्राधिकरण र नेपाल सरकार उर्जा मन्त्रालयबाट निर्माणको पूर्ण स्वीकृती पाईसकेको यो आयोजना नेपालको औसत आयोजनाभन्दा सजिलै र समयमै उत्पादन हुने आयोजनामा पर्दछ । मनाङ् जिल्लाको चामे गाऊँपालिकामा अवस्थित नार खोला बाह्रै महिना उच्च करेण्टमा बग्ने पहाडी खोला हो । प्रस्तावित हाईड्रोपावर प्रोजेक्टले प्रति पिकआवर समयको अनुपातमा ६१.११ मेगावाट बिद्युत उत्पादनको क्षमता राखेपनि पानीको बहावबाट उत्पादन गर्दा प्रारम्भमा ५० मेगावाट उत्पादन गर्नेछ । राजधानी काठमाडौंबाट १५७ किमी र तनहुँको डुम्रे बजारबाट ८३ किमी उत्तर तर्फ रहेको यो परियोजना यातायातको दृष्टिकोणले सुगम बनिसकेको छ । आयोजना प्रमुखले बिगतमा नेपालको हालसम्मकै सफल “सुपर सिक्स” परियोजनाहरु मध्येको एक “सिंगटी खोला हाईड्रो पावर प्रोजेक्ट” २५ मेगावाटको कार्य ६ किमी सुरुङ्ग सहित ३ वर्षमा नै सम्पन्न गराईसकेको छ । यसै अनुभवको आधारमा उनी बताउँछन् “यो आयोजना मेरो ड्रिम आयोजना हो । यसले तोकेको समयभन्दा अगावै काम सक्ने वातावरण पाईसकेको छ” ।
प्रोजेक्टको जम्मा लागत नेरू १०,४६३,३१६,५४१.६६ रहेको छ भने प्रति मेगावाट उत्पादन खर्च नेरु १७१,२१२,०२०.१५ लाग्नेछ ।
यतिबेला अमेरिकामा लगानीकर्ताहरुसँगको भेटघाटमा व्यस्त आयोजना प्रमुख लामिछाने धेरै भन्दा धेरै समुदायका संघसंस्थाहरु र ठुला ब्यक्तिगत लगानीकर्तालाई भेट्न आफु ईच्छुक रहेको बताउँछन् । बिदेशमा आर्जित धनलाई स्वदेशमा सुरक्षित लगानी गरी दिर्घकालिन मुनाफा आर्जन गर्ने जलबिद्युत नै रहेको बिज्ञहरुको राय रहँदै आएको छ ।