हजुरी शाह, न्युयोर्क ।
हिन्दु धर्ममा श्रावण महिनाको सोमवारको विशेष महत्व छ र हरेक सोमवार शिवजीको विशेष पुजा आजा गरि व्रत वस्ने चलन छ। भगवान भोलेनाथको प्रिय महिना भएकोले पुजा व्रत गरेपछि राम्रो फल प्राप्त हुन्छ भन्ने पनि भनाई छ । साथै यो महिनामा अरु चाडवाडहरु सावने सक्रान्ति, नाग पंचमी र जनै पुर्णिमा पनि पर्दछ। प्राय महिलाहरु र कतिपय पुरुषहरुपनि :श्रावणको हरेक सोमवार भगवान शिवको विशेष आराधना गर्ने गर्छन्।
सौरमासअनुसार प्रत्येक वर्ष साउन १ गते मनाइने साउने (कर्कट) सङ्क्रान्ति पर्व पनि हो । यो पर्व स्नान, दान एवं आफन्त जम्मा भई रमाइलो गरेर मनाइन्छ । सूर्यले मिथुन राशिको भोग पूरा गरी कर्कट राशिमा प्रवेश गर्ने पहिलो दिन हो । साउनदेखि नै सूर्य दक्षिण हुँदै हिँड्ने भएकाले आजैदेखि दक्षिणायन सुरु हुन्छ ।
अधिकांश नेपाली असार महिनाभर कृषि कर्ममा व्यस्त हुन्छन् । त्यस क्रममा हिलोमैलोले लाग्ने छालासम्बन्धी रोग ठीक गर्न लुतो फाल्ने गरिएको भनाइ छ । एक महिना काम गर्ने किसान साउन १ गते आफन्तका साथ जम्मा भई रमाइलो गर्ने गर्छन् । परम्पराअनुसार कागभलायो, कुकरडाइनो, लुतेझार, पानीअमला, कागती, अम्बा, नासपाती आदि औषधिका रूपमा समेत प्रयोग हुने वनस्पति राखेर ‘कण्डारक’ नाम गरेका राक्षसको पूजा गरी अगुल्टो फाल्ने गरिन्छ ।
यस समय विश्व धरोहर पवित्र तीर्थस्थल , आराध्यदेव श्री पशुपतिनाथको मंदिर काठमाडौंमा तिर्थालु , ब्रतालुहरुको ठुलो भिड लाग्ने गर्दछ संगै देशभरका शिवालयहरुमा दर्शनार्थीहरुको घुईंचो लाग्ने गर्दछ।
श्रावन महिनाको हरियाली संगै हरियो सारी, हरियो चुरा हरियो पोते, हरियो टिका, हरियो मेहंदी साथै सबै हरियो हरियो रंगले ब्यापक प्रचार पाउछ। वस्त्र , गार संगै भोजनको लागी हरियो कर्कलोले पनि राम्रै स्थान पाउंछ । जताततै हरियो रंग देख्दा आंखालाई पनि शितल हुने, मन पनि एक किसीमको खुसी हुने गर्दछ। वास्तवमा हरियो रंगले आशा, उमगं जगाउंछ । हामीलाई प्रकृति संग जोड्छ। हरियो रंग प्रकृति, उर्वरता, सौभाग्य र सकारात्मक उर्जाको पनि वृद्धिको प्रतिक हो भनेर ज्ञाताहरु भन्ने गर्छन् र मलाई पनि त्यस्तै लाग्छ । यस रंगले समृद्धि उन्नति प्रगति र बुध्दि प्राप्तिको साथै परिवार र जीवनमा खुसी ल्याउंछ भन्ने धार्मिक मान्यता पनि रहेको छ। यस रंगलाई शरीरमा धारण गर्दा मनुष्यलाई आ-आफ्नो कार्यक्षेत्रमा सफल हुने धार्मिक विश्वास पनि रहेको छ।
हरेक बर्ष यो महिना शुरु भए संगै यस्का समर्थक र बिरोधीहरु आआफ्नै हिसाबले समर्थन् बिरोध गर्न थाल्छन् । बिस्वास अविस्वासका कुराहरु संगै धर्म प्रति प्रहार गर्न पनि हिचकिचाउंदैनन् । आफैं मरेर श्रीमानको लामो आयुको लागि ब्रत किन बस्ने भन्ने पनि थुप्रै भेटिन्छन् । तर कोही हाम्रो चाडवाड हो मनाउनु पर्छ , संस्कार जोगाउनु पर्छ भन्ने पनि छन् ।भगवान प्रतिको श्रध्दा, आस्था र विस्वासमा कतै पनि देखावटी गर्नु पर्छ भन्ने छैन । भगवानलाई खुसी आफ्नो गक्ष र श्रध्दाले गर्नु पर्छ । अरुलाई देखाउनु पर्छ भनेर ऋण गरेर चाहिं चाडवाड मनाउन हुन्न जस्तो लाग्छ। धर्मले मानिसलाई अनुशासित बनाउंछ । सही मार्ग निर्देशन् गर्छ साथै सामाजिक र मानवीय दायित्व पनि बोध गराउंछ। ब्रत त स्वास्थ्यको हिसाबले पनि प्राय राख्ने गरिन्छ । हरेक पुजा आजा ,ब्रत तिर्थले परिवारमा सुख , शान्ति ,बृध्दि सम्वृद्धि, उन्नति संगै खुसी आउंछ भन्ने लाग्छ र त यस महिनामा भोलेनाथको मन्दिर दर्शन् पुजा, भजन, कृतन् संगै परिवार साथीभाईसंगको भेटघाटको मज्जा नै अलग्ग हुन्छ।
लगभग साढे ३ दसकको अति ब्यस्त जिवनमा नेपालमा हुंदा पनि हरियो चुरा सारी लाएर मन्दिर जाने समय खासै भएन किनकी हामी कामकाजी महिलालाई सोमबार त काम गर्नु पर्ने बार, तर अन्तिम सोमबार चाहिं साथीभाईकोमा अथवा आफ्नैमा यसो कर्कलो भुजा खाई ब्रत समापनको आनन्द लिईन्थ्यो ।
श्रावणमा हरियो रंग विशेष हुन्छ, बसंत ऋतु, आशा,उमगं जगाउंछ प्रकृति संग जोड्छ भन्ने लाग्छ । यस रंगले समृद्धि उन्नति प्रगति र बुध्दि प्राप्तिको साथै परिवार र जीवनमा खुशी ल्याउंछ भन्ने पनि धार्मिक मान्यता रहेको छ।यो श्रावणमा हरियो रंगमा डुबुल्की मारी आफ्नो घर परिवारको खुशी , उन्नति, संबृध्दि, धर्म संरक्षण र महत्व बढाउनको लागि श्रावणको हरियालीमा मस्त होऔं।
सबैको जिवनमा हरियाली छाओस । श्रावणको शुभकामना ।