सरस्वती न्यौपाने, रसुवा
रसुवा र नुवाकोटको संगमस्थल बेत्रावति धाममा पौष शुक्ल औंशीको अवसर पारेर ३० हजार भन्दा बढी श्रद्धालूहरूले श्राद्ध गरेका छन । देशका विभिन्न स्थानहरु; जुम्ला, झापा, काठमाडौं, ललितपुर, भक्तपुर, धादिङ, नुवाकोट, रसुवा लगाएका टाढा/टाढाको मानिसहरू समेत यस पवित्र भुमिमा आफ्नो दिवङगतहरूको सम्झनामा पितृहरुको नाममा तर्पण दिएको स्थानीय समाजसेवी शशी डंगोलले बताएका छन् ।
चार-धाम मध्येको एकधाम वेत्रावति हिन्दु धर्मावलम्बीको पुराण अनुसार भगवान शिवले कालकुट विष पिई त्यसको राप शान्त पार्न भौतारिएर हिडेका अवस्थामा त्रिशूल प्रहार गर्दा उत्पन्न भएको त्रिशूली नदि र महादेवले नै बेतको लौरोले खोपेर उत्पति भएको वेत्रगंगास्थित फलाखु खोलाको संगमस्थल समेत भएकोले पवित्र भुमिका रूपमा परिचित छ ।
पुस १८ गते श्राद्व गर्न आएका एक श्रद्वालु शुन्दर श्रेष्ठ बताउनुहुन्छ। चारगया मध्ये एक गयाको रूपमा परिचित उतरगया एक पवित्रभुमी गोसाईकुण्ड, सलाखु, फलाखु, त्रिशूली गंगा मिसिएको ठाउँ सफा स्वास्थ आफ्नो दिवङगतहरूको सम्झनामा श्राद्व गरि पिण्ड सेलाउन पाउँदा स्वर्गमा बास हुने विश्वासले नै हाम्रो धर्म संस्कार,संस्कृति परम्परा ले गर्दा नै हामी मानिस मानिस भएर बाचेका छौ।
यस पवित्रभुमी उतरगयाधाममा २०४९ सालमा योगी नरहरीनाथले कोटी होम लगाएपछि झनै बेत्रावतिको धार्मिक महत्त्व बढेको हो ।
उतरगया क्षेत्रको ईतिहास
नेपाल र तिब्बतबीच १८४९ सालमा भएको ऐतिहासिक बेत्रावति सन्धि पनि यही ठाउँमा भएको तथ्य छ । सिगात्सेसम्म नेपाली गोर्खाली सेना चिनको छिङ महाराजाको ठुलो संख्यामा आएका सेनासंग पछि हट्न बाध्य भएका नेपाली गोर्खाली सेना र चिनियाँ सेनाको लडाइँ रसुवा र नुवाकोटको सिमाना वेत्रावतिमा भएपछि दुवैले ठुलो क्षति व्यहोरे पछि नेपाल- तिव्वत- चीनबीच सन १७९२ अक्टोबर ५ मा सन्धि गरेका थिए ।
धार्मिक आस्था बोकेको उतरगया
बेत्रावति सन्धिलाई विजय उत्सवको रूपमा मनाउन गोरू जुधाई परम्परा सुरू भएको धार्मिक मान्यता समेत रहेको छ । यस उतरगयाधाममा हरेक जात जातिले पितृकार्य गर्ने स्थल, पौषे औशीमा श्राद्व, गाईजात्रामा लाखे नाच, ठुलो एकादशीमा फुलको डोली ल्याउने र भजन किर्तन गरी नदी तार्ने, माघेसंक्रातिमा गोरू जुधाई गरिने, फागुमा सामुहिक होली, रामनवमी पर्व तथा कृष्ण जन्माष्टमीमा विषेश मेला लाग्ने गर्दछ ।