काठमाडौं । कोरोना भाइरस फोन, पैसा र स्टेनलेस स्टिल जस्ता केही वस्तुको सतहमा २८ दिनसम्म जीवित रहने एक अध्ययनले देखाएको छ। अष्ट्रेलियाको नेश्नल साइन्स एजेन्सीले गरेको अध्ययनमा कोरोना भाइरस पैसा, फोनको स्क्रिनमा २८ दिनसम्म जीवित रहने देखाएको हो।
पैसा र फोनको स्क्रिनमा २८ दिनसम्म भाइरस जीवित रहने अध्ययनको निष्कर्षमा केही जानकारले भने आशंका व्यक्त गरेका छन्। सतहमा रहेको भाइरसबाट मानिस संक्रमित हुने सम्भावना कति रहन्छ भन्ने उनीहरुको शंका छ। हालसम्म कोरोना संक्रमण मानिसको खोकी, हाँच्छ्यु वा कुरा गर्दा निस्कने थुकको कण र हावाका माध्यमबाट सर्ने देखिएको छ।
अनुसन्धानमा के भनिएको छ?
यो अध्ययन भन्दा पहिला ल्याब्रोटरीमा गरिएको परीक्षणबाट पत्ता लागेको थियो की बैंक नोट र काँचमा कोरोना भाइरस दुई वा तीन दिनसम्म जीवित रहन सक्छ। जबकी प्लास्टिक र स्टेनलेस स्टीलको सतहमा यो ६ दिनसम्म जीवित रहन सक्छ। यद्यपी ल्याब्रोटरीको परीक्षण र अष्ट्रेलियन एजेन्सीको अध्यनको नतिजामा फरक देखिएको छ।
अष्ट्रेलियन एजेन्सी सीएसआईआरओको एक अध्ययनका अनुसार कोरोना निकै कडा भाइरसको हो। कोरोना भाइरस २० डिग्री सेल्सियसको तापक्रम र अध्यारोमा मोबाइलको काँच, प्लास्टिक र बैंक नोट जस्ता सतहमा २८ दिनसम्म जीवित रहन सक्छ।
कोरोना भाइरसको तुलनामा यस्तै परिस्थितीमा फ्लूको भाइरस १७ दिनसम्म जीवित रहन सक्छ। भाइरोलोजी जर्नलमा प्रकाशित रिसर्चमा पत्ता लगेको छ की चिसो तापमानको तुलनामा गर्मी तापमानमा यो भाइरस कम समयसम्म जीवित हुन्छ। ४० डिग्री सेल्सियसमा राख्दा केही सतहमा भाइरस २४ घण्टा भित्र संक्रामक रहँदैन।
के यसमा असहमति छन्?
कार्डिफ यूनिभर्सिटीका कमन कोल्ड सेन्टरका पूर्व निर्देशक प्रोफेसर रोन एक्सेलले यो अध्ययनको अलोचना गरेका छन्। उनले भनेका छन् की भाइरस २८ दिनसम्म जीवित रहन सक्ने भन्ने कुराले मानिसमा अनावश्यक डर पैदा भइरहेको छ। उनले भनेका छन्, ‘यो भाइरस खोकी र हाँच्छ्युँबाट निस्कने थुक र फोहोर हातका माध्यमबाट फैलन्छ। तर यो अध्ययनमा भाइरस फैलने कारणकारुपमा मानिसको खकारको प्रयोग गरिएको छैन। मानिसको खकारमा ठूलो संख्यामा ह्वाइट सेल्स हुन्छन्। जसले भाइरसलाई नष्ट गर्नका लागि इन्जाइम बनाउँछन्। खकारमा भाइरससँग लड्नका लागि एन्टिबडी र केमिकलसमेत हुन सक्छन्। मलाई लाग्छ संक्रमक भाइरस सतहमा झरेको खकारमा केही घण्टासम्म जिवित रहन सक्छ। न की केही दिनसम्म।’
यही वर्षको जुलाईमा रटगर्स युनिभर्सिटीमा माइक्रो बायोलोजीका प्रोफेसर इमानुएल गोल्डम्यानको एक पेपर लेन्सेट पत्रिकामा छापिएको थियो। यसमा भनिएको थियो की सतहमा परेका थुकका कणबाट संक्रमण सर्ने खतरा निकै कम छ। गत साता क्यालिफोर्निया युनिभर्सिटीका मेडिसिन प्रोफेसर मोनिका गान्धीले भनेकी थिइन् ‘कोरोना भाइरस सतहका माध्यमबाट फैलँदैन।’
हात र टचस्क्रिनलाई सफा राख्ने बानि बसालौं
कोरोना भाइरस मुख्यरुपमा हावाको माध्यमबाट फैलन्छ। अहिलेसम्म भएका अनुसन्धानबाट पत्ता लागेको छ की यो भाइरस हावामा रहेका कणमा तीन घण्टासम्म जीवित रहन सक्छ। अहिलेसम्म पैसा र टचस्क्रिनबाट कुन रुपमा भाइरस फैलन सक्छ भन्ने पूर्ण जानकारी आइसकेको छैन।
नयाँ अध्ययनमा काँच, कागज, प्लास्टिक र स्टिल पर भाइरस कति समयसम्म जीवित रहन सक्छ भनेर पत्ता लगाइएको छ। यी सबै सतहमा २० डिग्री सेल्सियसमा २८ दिनपछि समेत भाइरस रहेको देखिएको छ। अध्यनको नतिजाले भन्छ की संक्रमणको खतरा कम गर्नका लागि नियमित हात धुने र टचस्क्रिनलाई धुने र स्यानिटाइज गर्न आवश्यक छ। साथै संक्रमणको खतरा काम गर्नका लागि हातले अनुहार छुन हुँदैन।
किन महत्वपूर्ण छ यो रिसर्च?
सीएरआईआरओका मुख्य कार्यकारी अधिकारी डा. लेरी मार्शल भन्छन्, ‘कुनै पनि सतहमा यो भाइरस कति समयसम्म टिकिरहन सक्छ। यो जानकारीले हामीलाई संक्रमणको जोखिम कम गर्न र मानिसहरुलाई बचाउन सहयोग गर्छ।’ अध्ययनमा सहभागी सदस्यहरुका अनुसार स्टेनलेस स्टिलमा कम तापक्रममा भाइरस धेरै समयसम्म जीवित रहनुले यो कुराको पुष्टि हुन्छ की कोरोना महामारीको गम्भीर असर मिट प्रोसेसिङ केन्द्र र कोल्ड स्टोरेजको आसपास किन देखिरहेको छ। विश्वभर मिट प्रोसेसिङ केन्द्र र कोल्ड सेन्टरमा काम गर्ने हजारौं मानिस कोरोना संक्रमित भएका छन्। यो भन्दा पहिला भाइरस संक्रमणको अधिकांश घटना बन्द कोठामा काम गर्ने र चिसो वातावरणमा काम गर्नेमा बढी देखिएको थियो। ठूलो आवाज आउने मेसिनको आसपास काम गर्दा ठूलो स्वरमा बोल्दासमेत भाइरस फैलिएको बताइएको थियो।
बीबीसीबाट