रियाद, ७ पुस (रासस–एपी) । साउदी अरेबियाले चुपचाप आफ्नो एक मात्र मदिरा बिक्री केन्द्रमा पहुँच विस्तार गरेको छ । यस निर्णयसँगै अब धनी गैर–मुस्लिम विदेशी बासिन्दाहरूले पनि मदिरा किन्न पाउने भएका छन् । यो कदमलाई एक समय अत्यन्त रूढीवादी मानिएको राज्यले अपनाइरहेको उदारीकरण नीतिको पछिल्लो चरणका रूपमा हेरिएको छ ।
यस विषयमा कुनै औपचारिक घोषणा गरिएको छैन । तर जानकारी बाहिरिएसँगै राजधानी रियादको डिप्लोमेटिक क्वार्टरमा रहेको विवेकपूर्ण र अचिह्नित स्टोर बाहिर कार र मानिसहरूको लामो लाइन देखिन थालेको छ । यो स्टोर सन् २०२४ जनवरीमा गैर–मुस्लिम कूटनीतिज्ञहरूका लागि मात्र खोलिएको थियो । हाल नयाँ नियमअनुसार प्रिमियम रेसिडेन्सी अनुमति प्राप्त गैर–मुस्लिम विदेशीहरूलाई पनि खरिद गर्न अनुमति दिइएको छ । यस्तो रेसिडेन्सी विशेष सीप भएका विज्ञ, लगानीकर्ता तथा उद्यमीहरूलाई प्रदान गरिन्छ ।
इस्लामका सबैभन्दा पवित्र स्थलहरूको घर साउदी अरेबियामा सन् १९५० को दशकदेखि मदिरा पूर्ण रूपमा प्रतिबन्धित छ । उक्त स्टोरलाई राज्यले मदिराको सीमित र नियन्त्रित बिक्री कसरी सम्भव हुन्छ भन्ने सावधानीपूर्वक परीक्षणका रूपमा लिएको विश्लेषकहरूको भनाइ छ ।
साउदी अरबका वास्तविक शासक क्राउन प्रिन्स मोहम्मद बिन सलमान र उनका ता राजा सलमानको नेतृत्वमा राज्यले पर्यटन प्रवर्द्धन, अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार विस्तार र तेलमा निर्भर अर्थतन्त्र घटाउने उद्देश्यले व्यापक सामाजिक–आर्थिक सुधार अघि बढाइरहेको छ । यसअन्तर्गत चलचित्र हल खोलिएका छन्, महिलालाई गाडी चलाउन अनुमति दिइएको छ र ठूला सङ्गीत महोत्सवहरू आयोजना हुन थालेका छन् । यद्यपि राजनीतिक अभिव्यक्ति र असहमतिको विषयमा राज्य अझै कडा छ, जहाँ कडा सजायसम्मको व्यवस्था छ ।
सामान्य जनताका लागि भने मदिरा अझै प्रतिबन्धित नै छ । उक्त अचिह्नित पसल शुल्क–मुक्त स्टोर जस्तै देखिन्छ र यसको स्वामित्व आधिकारिक रूपमा सार्वजनिक गरिएको छैन । सुरक्षाको व्यवस्था कडा छ । आगन्तुकहरू प्रवेशअघि योग्यता जाँच र सुरक्षा परीक्षणबाट गुज्रनुपर्छ । भित्र मोबाइल फोन र क्यामेरा प्रतिबन्धित छन्, स्मार्ट चश्मासमेत जाँच गरिन्छ ।
एसोसिएटेड प्रेसले पसलबाट निस्किएका केही ग्राहकहरूसँग कुरा गरेको छ । मदिरासँग जोडिएको सामाजिक संवेदनशीलताका कारण उनीहरूले नाम नखुलाउने सर्तमा प्रतिक्रिया दिएका छन् । उनीहरूका अनुसार मूल्यहरू निकै महँगा छन् । कूटनीतिज्ञहरूलाई कर छुट दिइए पनि प्रिमियम रेसिडेन्सी धारकहरूलाई त्यो सुविधा छैन । पसलमा मदिराको सङ्ग्रह तुलनात्मक रूपमा राम्रो भए पनि बियर र वाइनको छनोट केही सीमित रहेको उनीहरूको भनाइ छ ।
प्रिमियम रेसिडेन्सी योजना विश्वव्यापी प्रतिभा र लगानी आकर्षित गर्ने साउदी रणनीतिअन्तर्गत सुरु गरिएको हो । यसका लागि साउदी प्रायोजक आवश्यक पर्दैन र यसले सम्पत्ति किन्न, व्यवसाय सुरु गर्न र परिवारलाई प्रायोजन गर्न पाउने अधिकार दिन्छ, तर उच्च आय वा ठूलो लगानी अनिवार्य छ । मदिरा चाहने धेरै साउदी र बासिन्दाहरू छिमेकी बहराइन जाने गर्छन् । त्यहाँ मदिरा कानूनी रूपमा उपलब्ध छ ।
सप्ताहन्त र बिदामा बहराइन साउदीसहित खाडी क्षेत्रका आगन्तुकले भरिने गर्छ । दुबई जानु अझ महँगो विकल्प मानिन्छ । कतिपयले तस्करी गरिएको महँगो वा जोखिमपूर्ण घरेलु मदिराको सहारा पनि लिन्छन् । यसका विकल्पका रूपमा कतिपय साउदीहरूले मदिरा–रहित पेय पदार्थ रोज्ने गरेका छन्, विशेष गरी ठूला कार्यक्रम र उत्सवहरूमा, जहाँ मदिरा–रहित बियर स्ट्यान्डमा लामो लाइन देखिनु असामान्य छैन ।
इतिहासमा फर्किँदा, साउदी अरबका संस्थापक राजा अब्दुलअजिजले सन् १९५१ मा आफ्ना छोरा राजकुमार मिशारीले नशामा जेद्दामा बेलायती उप–वाणिज्यदूत सिरिल ओसमानलाई गोली हानी हत्या गरेको घटनापछि मदिरा बिक्रीमा पूर्ण प्रतिबन्ध लगाएका थिए ।