शैलेश श्रेष्ठ न्यूजर्सी, अमेरिका हामी सपना र सम्भावनाहरुको बिराट साम्राज्य भनिने, मानिने मात्र होइन सावित समेत गर्न सकिने मुलुक संयुक्त राज्य अमेरिकामा छौं । त्यस्ता सपनाहरुको सफल प्रक्षपणको पहिलो शर्त भनेको व्यक्तिको एकल ईच्छाशक्ति र दृढनिश्चयी वैयक्तिक चाहना नै हो । मैले आमरुपमा अमेरिकालाई पढ्दा, बुझ्दा अनि संघर्ष गर्दाका अनुभवहरुलाई सतही सारमा सम्प्रेषण गर्दा “आ-मरिखा”… Continue reading अमेरिकी नेपालीको चासो र सरोकार
Category: बिचार
नायकहरुको नालायकी
पुरुषोत्तम लम्साल [email protected] ६० वर्ष अघिसम्म क्यूबा नामको करेबियन देश सशर्त र पोषित सार्वभौमसत्तामा थियो । ऊ केहीमा आत्मनिर्भर थिएन । स्पेन, अमेरिका, सोभियत संघदेखि भेनेजुयलासम्मले क्यूबालाई कज्याइरहेका थिए । आम किसानको उत्पादन र त्यसको बजार मात्र होइन आवादी जमीनसमेत मुठ्ठीभरका विदेशी कम्पनीको पकडमा थियो । परम्परागत खेतीलाई विदेशीहरुले उखुउद्यान बनाइसकेका थिए । मजदुरका रुपमा… Continue reading नायकहरुको नालायकी
अबको राजनीति पनि जीवन जस्तै सरल अनि गतिशील हुनुपर्दछ
राजनीतिलाई नीतिहरु मध्यकै सर्बोत्कृष्ट नीति भनेर परिभाषित गरेपनि समाज र राज्यले त्यसरी स्विकार्ने गरेको छैन । त्यति मात्र होइन हामी त अझ “डर्टी पोलिटिक्स” भनेर मुख लोपार्दछौं अथवा खिसी गर्दछौं तर त्यसो भनिरहँदा हामीलाई किन त्यसो भन्न लगाईयो त्यस भित्रको गहिरो अभिष्ट र नियत बुझ्दैनौं । अब कत्ति पनि ढिला नगरी बुझ्नु पर्ने यथार्थ के… Continue reading अबको राजनीति पनि जीवन जस्तै सरल अनि गतिशील हुनुपर्दछ
हाम्रो पार्टी नेतृत्व घेराबन्दीमा प¥यो
यज्ञराज सुनुवार नेकपा नेता, एवम् सांसद नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) नेतृत्वको वर्तमान सरकार प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली, मन्त्रीहरु र सार्वजनिक रुपमा राजनीतिक नियुक्ती लिएर बसिरहेकाहरुको व्यवहारले आम नागरिक दिक्क बन्न थालेका छन् । प्रधानमन्त्रीका प्रमुख राजनीतिक सल्लाहकारले छौँडा भन्ने शब्द प्रयोग गरेर आन्तरिक राजनीतिमा आरोप–प्रत्यारोपको जुहारी चलेको छ । नेपालमा अहिले यो विषय सबैभन्दा बढी… Continue reading हाम्रो पार्टी नेतृत्व घेराबन्दीमा प¥यो
के हो बबल एण्ड क्र्यास ?
निरञ्जन फुयाल प्रबन्धक नेप्से बबल एण्ड क्र्यासको प्रमुख कारण उत्तेजना, लोभ, डर, अपेक्षाजस्ता मानवीय संवेदना र तत्कालीन समयको परिघटना नै हुन् । यसबाट बजारमा हुने उतारचढावले बजारमा बबल एण्ड क्र्यासको अवस्था सृजना गर्दछ । यसबाट अर्थतन्त्रमा ठूलो असर पर्दछ भने लाखौं मानिसले रोजगारी एवं लगानी गुमाउने अवस्था आउँछ । मानवीय संवेदनालाई नियन्त्रण गर्न नसकिने भएकैले… Continue reading के हो बबल एण्ड क्र्यास ?
भानुभक्तलाई सलाम
वि. सं. १८२६ देखि १९४० सम्मको समयावधि नेपाली कविताको प्राथमिक काल अन्तर्गत पर्दछ । पृष्ठभूमिकालको गीत, गाथा, लोकपद्य तथा नाट्यगाथाद्वारा प्रेरित यस समयलाई लेखोटकाल समेत भन्ने गरिएको पाइन्छ । नेपालको एकीकरण अभियान, अङ्ग्रेजसँगको युद्ध, सुगौली सन्धि, कोतपर्व, राणाकालको उदय आदि विशेष घटनाक्रमहरूले प्राथमिक कालको कविताको विकासका लागि प्रभाव पारेको देखिन्छ । त्यसो त धार्मिक, आध्यात्मिक… Continue reading भानुभक्तलाई सलाम
स्वर्गीय गिरिजाप्रसाद कोईरालाको स्मृतीमा
समृद्धिकाे अपेक्षामा नेपाली जनताले राजनीतिक परिवर्तनका लागि लामो समयदेखि बलिदानी गर्दै आइरहेका छन् । जाे अझै पनि जारी नै छ । पटक पटककाे बलिदानी संघर्षले राजनीतिक परिवर्तन पनि भयाे । तर जनअपेक्षित निकास भने पाउन सकिएकाे छैन । पछिल्ला राजनीतिक घटनाक्रमहरुलाई मनन् गर्दा देशलाई अघि बढाउन हैन पछि हटाउन माहाेल बनाइदै गरे झैं देखिन्छ ।… Continue reading स्वर्गीय गिरिजाप्रसाद कोईरालाको स्मृतीमा
महाभारत : प्रेमका आँखाले नि हेरौं
म पश्चिम एक नम्बरको ग्रामीण पहाडमा जन्में । अहिले त्यो गाउँ चोकदे, बागेश्वरी हुँदै संघीय नेपालको सूर्यगढी गाउँपालिका भएको छ । सानो छँदा गाउँमा बढो धुमधामले टेलिभिजन भित्रिएको थियो । गाउँ पञ्चायतले नै जोरजाम गरेको । विद्यालयको झ्यालमा राखेर देखाइन्थ्यो । चार गाउँका मान्छे जम्मा हुन्थे । महाभारत आउँथ्यो, रामायण आउँथ्यो । जुन दिन यी… Continue reading महाभारत : प्रेमका आँखाले नि हेरौं
मेरा आँखाहरुले रोई सकेछन्
’मैले पनि होईन मेरा आँखाहरुले तिम्रा लागि रोई सकेछन्’ । बर्षौदेखि बच्चुकैलाशले गाएको यो सदाबहार गीत सुन्दै आएको छु । यसमा क्षेत्रप्रताप अधिकारीको शव्द र नातीकाजीको संगीत छ । गीतले पुरुष र महिलाका बिचमा हुने भावनात्मक सम्वन्धको गहिराईलाई छोएको महसुस हुन्थ्यो । अनि म पात्रको मनमा नरोईकन आँखाले मात्रै कसरी रोए होलान ? भन्ने प्रश्न… Continue reading मेरा आँखाहरुले रोई सकेछन्
हवाईमा हवाई दुर्घटना हुँदा ९ को मृत्यु
अमेरिकाको पर्यटकीय राज्य हवाईमा गत शुक्रबार राती एक बिमान दुर्घटना हुँदा ९ जनाको मृत्यु भएको छ । बिमानलाई स्काई डाईभको लागि प्रयोग गर्ने क्रममा दुर्घटना भएको अधीकारीहरुले संचार माध्यमलाई बताएका छन् भने स्काई डाईभिङ्का लागि जहाजमा गएका कतिपय मृतकका परिवार बिमानस्थलमा कुरिरहेको समेत बताईएको छ । दुईवटा ईन्जिन भएको किङ एयर… Continue reading हवाईमा हवाई दुर्घटना हुँदा ९ को मृत्यु
बिदेशी छायाँ स्वदेशको माया
युरोप पसेको सात बर्ष लागेछ । यो सात बर्षमा सुनकोशीमा कति पानी बग्यो होला ? सात जुनीमा नभोगेको हण्डर ठक्कर यही युरोपको भुमीमा भोगेको छु । पहिले सोचेको थिए सजिलै पैसा कमाइन्छ जीवन व्यवस्थित होला तर कहाँ हुनु ? यो दलदल पो रहेछ, जति निस्कन्छु भन्छु उति भाँसिदै जान्छ । कति मान्छेले आफ्नो जीवनको समिक्षा… Continue reading बिदेशी छायाँ स्वदेशको माया
देश बिकास गर्नका लागि पहिला उत्पादन बढाऊ
दिनेश प्रसाद गौतम नेपालमा सरकारले अहिले सम्बृद्ध नेपाल सुखि नेपाली भन्ने नाराका साथ आफनो हरेक बजेट कामहरु ग्रिरहेको छ । सरकारका धेरै कार्यक्रमहरु बिकास लक्षित भनि चलिरहेको बिभिन्न माध्यमबाट हामीहरुलाई थाहा भैरहेको हुन्छ । नेपाल देशमा कैयौ पटक सरकार परिवर्तन भए , सबै राजनितिक दलहरुले बिकासलाई पहिलो प्राथमिकतामा राखेका हुन्छन् , उनिहरु जनतासगं कैयौ बाचा… Continue reading देश बिकास गर्नका लागि पहिला उत्पादन बढाऊ
बबल एण्ड क्र्यास
बबल एण्ड क्र्यास शीर्षकमा यो दास्रो आलेख हो । यस परिप्रेक्षमा अन्तराष्ट्रिय स्तरमा शेयर बजारमा भएका विभिन्न बबल र क्र्यासको ईतिहासका बारेमा चर्चा गर्दै उक्त समयमा नेपालको अर्थतन्त्रको अवस्था र त्यस्ता घटनावाट हालको नेपाली बजार तथा नीति निर्माताले सिक्नु पर्ने पाठका सम्बन्धमा उल्लेख गर्ने प्रयास गरिएको छ । मिसिसिपी बबल (१७१९ – १७२१) वेलायतको साउथ… Continue reading बबल एण्ड क्र्यास
यसकारण मैले गुठी विधेयक (प्र.) को विरोध गरें
समाजमा अनेक इकाई हुन्छन् । ती ईकाई मिलेर समूहले आकार पाउँछ । समाज र समाज व्यवस्थामा त्यस्ता समूह स्थायी प्रकृतिको हुन्छ । भन्नका लागि व्यक्तिव्यक्ति मिलेर बनेको समूहको संगठित स्वरुप नै समाज हो । तर यो समूह र समाजको प्रकृतिमा व्यक्ति मात्र प्रधान हुँदैन, व्यवहार, चालचलन, रीति, आवश्यकता, सम्बन्ध सबै आउँछन् । उनीहरु क्रिया, कर्मदेखि… Continue reading यसकारण मैले गुठी विधेयक (प्र.) को विरोध गरें
चुम्बन आलिङ्गन : सफा वा दोषी
करिव ६ बर्ष अगाडिको एउटा परिघटनाबाट सन्धर्व सुरु गर्छु ।मेरो हजुरआमा बितेको तेश्रो दिन म काममा फर्कदा सबैलेसहानुभुती दर्शाउन आंगालो मार्दै दु:ख शेयर गरिरहेका थिए ।त्यही बेलामा एक पोर्तोरिकन महिला साथीले पनि अंगालो मारेरआफू पनि दुखी भएको भाव दर्शाइन । मैले उनले दर्शाएकोसहानुभुतीलाई धन्यबाद ज्ञापन गरें । अर्को दिन पनि ती महालाअंगालो मार्न काममा पुग्ने… Continue reading चुम्बन आलिङ्गन : सफा वा दोषी
साहित्यको विधागत वर्गीकरणमा कविता
आचार्य पीपलमणि सिग्देल न्यूयोर्क लौकिक कविताले चार हजार वर्षको यात्रा तय गरिसकेको छ । कविता समग्र साहित्यको सबैभन्दा जेठो विधा पनि हो । संस्कृत साहित्य दुई भागमा विभाजित छ स् श्रव्य र दृश्य । दृश्य विधाअन्तर्गत नाटक पर्दछ भने श्रव्य विधाअन्तर्गत गद्य र पद्य विधा पर्दछन् । जीवन र जगतका सूक्ष्म अनुभूति कविहृदयमार्फत् प्रस्फुटित हुँदा… Continue reading साहित्यको विधागत वर्गीकरणमा कविता
‘ककपीट’मा बस्ने कि ‘आइडियल ल्याण्ड’मा उभिने
पुरुषोत्तम लम्साल [email protected] प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको भ्रमणको विषयमाथि विश्वसन्देश साप्ताहिकमै ‘डाभोसको डमरु र नफेरिएको धून’ शीर्षकमा केही लेखेको थिएँ । त्यसपछि प्रधानमन्त्री ओलीले भारतदेखि भियतनामसम्मको ‘टूर’ भ्याए तर लेख्ने जाँगर पलाएन । त्यो बेला ‘वैदेशिक अनुदान र ऋणको भारले उठ्नै मुस्किल भइरहेको आश्रित मुलुकको प्रधानमन्त्रीलाई विश्वका धनाढ्यहरुको क्लबमा किन प्राथमिकताका साथ प्रस्तुत गरियो’ भन्ने… Continue reading ‘ककपीट’मा बस्ने कि ‘आइडियल ल्याण्ड’मा उभिने
बबल र क्र्यास
निरन्जन फुयाल प्रबन्धक नेप्से फूलहरुको रानी मानिने आकर्षक टुलिप फूल सर्वप्रथम सन् १५५४ मा टर्कीवाट युरोप (भिएना) मा भित्रिएको थियो । यो फूलको फूलमात्र आकर्षक नभई विरुवाको स्वरुप पनि असाध्यै राम्रो थियो । यसले गर्दा यो फूल युरोपको विभिन्न देशहरुमा तुरुन्तै फैलियो । सन् १६०० देखि सन् १७२० सम्म संसारका सवैभन्दा धनी ब्यक्तीहरु बस्ने स्थानका… Continue reading बबल र क्र्यास
कृष्णको महाभारतमा बुद्धको बुद्धत्व
धन लामा, कनेक्टिकट [email protected] महाभारत युद्धको प्रमुख पात्र भगवान श्रीकृष्ण हो भन्नेमा दुई मत छैन । भनिन्छ, कृष्णले चाहेको भए महाभारतको युद्ध नहुन पनि सक्थ्यो । युद्ध नभएको भए हजारौ वीर योद्धहरु मारिने थिएनन् । कुरुक्षेत्रमा मानव रगतको खोलो पनि बग्ने थिएन । अनि अर्को महत्वपूर्ण कुरा चाँहि के हो भने, महाभारतको युद्ध नभएको भए… Continue reading कृष्णको महाभारतमा बुद्धको बुद्धत्व
ब्यभिचारी चर्च : नरकभन्दा फोहोर
पुरुषोत्तम लम्साल भर्जिनिया अमेरिका विश्वन्युजको अघिल्ला दुई अंकमा चर्चहरुभित्र हुने व्यभिचारका दृष्टान्त संक्षेपमा थियो । यो अंकमा यूरोपका केही देशका चर्चहरु कसरी यौन शोषणको अड्डा छन् भन्नेबारे केही उल्लेख गरिनेछ । किन चर्च, चर्च सँस्कृति र चर्चभित्रका विकृति हाम्रा लागि जान्न आवश्यक छ ? यो महत्वपूर्ण प्रश्न हो । हामी संविधानतः धर्मनिरपेक्ष देशमा छौं ।… Continue reading ब्यभिचारी चर्च : नरकभन्दा फोहोर
गोर्खालीको अपमान
दधिराम खतिवडा झण्डै २०० वर्षको इतिहास फर्केर हेर्दा करिब १० लाख ब्रिटिश गोर्खाली सेनामा भूपू तथा सेवारत नेपाली युवाहरूलाई बेलायतले दासतापूर्वक शोषण गरेको केही अप्रिय विवरण सार्वजानिक भएका छन् । विशेषगरी पहिलो विश्वयुद्ध र दोस्रो विश्वयुद्धमा भारत, बर्मा, मलाया, यूरोप लगायत अनेकौं स्थानमा भएका युद्धमा मारिएका भूपू गोर्खालीहरुको बेलायतले लगभग ७ लाख युवाहरू प्रयोग गरेको… Continue reading गोर्खालीको अपमान
छिमेकमा महानायकको पुनरागमन
आचार्य पीपलमणि सिग्देल न्यूयोर्क कतै लड्डु बन्दैछन्, कतै मिठाइ खाँदै छन् । फूलको वर्षा कतै त कतै ढोल अनि कतै पटाका । यसैबीच मेघको गर्जनसाथ सिमसिम पानीले मानौं इन्द्रदेव पनि स्वागतमा उत्रिएजस्तो भान हुने वातावरणमा विजयको उद्घोष आयो– ‘म आउने दिनहरूमा खराब नियतले कुनै काम गर्ने छैन । म आफ्नो लागि केही गर्ने छैन ।… Continue reading छिमेकमा महानायकको पुनरागमन
शेयरमा लगानी— दीर्घकालीन हो कि अल्पकालीन ?
निरञ्जन फुयाल काठमाडौ सन् १९८४ मा नेपालमा पहिलो निजी बैंकका रुपमा ३ करोड चुक्ता पूँजीसहित नबिल बैंक लि. (तत्कालीन नेपाल अरब बैंक) स्थापना भएको थियो । शेयरमा लगानी गर्ने प्रचलन तथा ज्ञानसमेतको अभावमा त्यसबखत उक्त कम्पनीले जारी गरेको शेयरमा सीमित व्यक्तिहरुले आवेदन दिई शेयर बाँडफाड भएको थियो । हाल उक्त कम्पनीको चुक्ता पूँजी रु. ९… Continue reading शेयरमा लगानी— दीर्घकालीन हो कि अल्पकालीन ?
चर्च कि पापहरुको भकारी ?
पुरुषोत्तम लम्साल [email protected] अघिल्लो अंकमा प्रकाशित ‘(चर्च) गिर्जाघर कि व्यभिचार अड्डा ?’ शीर्षक लेख छापिएपछि केही पाठकले इमेल गरे । त्यसमध्ये उनीहरुको दुईवटा जिज्ञासा महत्वपूर्ण लाग्यो । पहिलो, चर्चहरु यौनशोषणको केन्द्र बन्न थालेको हिजो अस्ति मात्र वा एक्काइसौं शताब्दीको पूर्वाद्र्धमा मात्र हो ? दोस्रो, लेखमा अमेरिकी चर्चहरु मात्र समेटिनुको कारण के हो र विश्वका बाँकी… Continue reading चर्च कि पापहरुको भकारी ?